Stichting Code for NL maakt zich zorgen over de aanscherping van de Wet Overheid en Markt. Zorgen zijn er met name over een onbedoeld neveneffect van de aanscherping, namelijk dat de wet de ontwikkeling en het (her)gebruik van open source software door overheden lastig maakt. Voor de stichting reden om, in de vorm van een open brief, actie te ondernemen richting kabinet, waarbij het steun krijgt van een groeiend aantal mede-ondertekenaars.
Geachte mevrouw Keijzer, geachte heer Knops,
Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) is van plan de Wet Markt en Overheid aan te scherpen. Het gaat om de algemeen belang uitzondering, die in de ogen van EZK te vaak onterecht gebruikt wordt door decentrale overheden. Deze aanscherping is begrijpelijk indien de wet nu anders gebruikt wordt dan bedoeld.
Onbedoeld neveneffect
Een onbedoeld neveneffect van de huidige wet is echter dat ICT-ontwikkelingen binnen en buiten de overheid geremd worden, doordat de wet de ontwikkeling en het (her)gebruik van open source software door overheden lastig maakt. Het plan voor de aanscherping van deze wet vergroot dit probleem.
Wij pleiten ervoor de voorgenomen wetswijziging aan te grijpen om een expliciete uitzondering voor het delen van open source software op te nemen, zodat een beroep op de algemeen belang uitzondering hiervoor niet meer nodig is.
Wat is open source software?
Open source (“vrije broncode”) software, is software waarvan de programmacode vrij en kosteloos beschikbaar is, waardoor iedereen die kan aanpassen en hergebruiken. Dit maakt samenwerking tussen overheden en met (meerdere) marktpartijen eenvoudiger. Open source software is voor startups, bedrijven en overheden essentieel voor innovatie en zorgt voor economische groei.
De voordelen van open source
Onderzoeksbureau Gartner deed eind 2017 in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in het onderzoek open source software een studie naar de gevolgen van het open source vrijgeven van door de overheid ontwikkelde software. Gartner concludeert hierin dat daar grote maatschappelijke en economische voordelen aan zitten, en dat de overheid dit als beleid zou moeten instellen.
Een aantal van deze voordelen zijn:
Het publiceren van broncode is ook in lijn met wat andere overheden in de EU en daarbuiten doen. In het bedrijfsleven is open source ontwikkelen zelfs de de facto standaard geworden.
Innovatie stimuleren en transparantie vergroten
De huidige Wet Markt en Overheid zorgt er momenteel voor dat de overheid bovengenoemde voordelen niet goed kan benutten. De juridische onzekerheid die veroorzaakt wordt door deze wet levert een disproportioneel grote last om broncode open source te publiceren. Het beroep op de algemeen belang uitzondering moet immers door een bevoegd gezag genomen worden. Het verder aanscherpen van deze uitzondering zal dit probleem nog verder vergroten. In een tijd waarin overheden en bedrijven internationaal juist steeds meer samenwerken op basis van open source software, dreigt Nederland hierdoor op achterstand te raken, met alle maatschappelijke en economische gevolgen van dien.
Aanbeveling
We adviseren met klem om de belemmeringen uit de Wet Markt en Overheid voor het open source publiceren van software weg te nemen.
Met name adviseren we om een uitzondering op te nemen in de Wet Markt en Overheid voor het open source publiceren van broncode, vergelijkbaar met de bestaande uitzondering voor open data zoals bedoeld in artikel 25i lid 2 onder b van deze wet. Dit is conform de aanbeveling uit het eerder genoemde onderzoek open source software en conform de expliciete ambitie uit de Agenda Digitale Overheid om de genoemde belemmeringen weg te nemen.
We zijn graag bereid dit verzoek persoonlijk toe te lichten.
Met vriendelijke groet,
Bestuur Stichting Code for NL
Mede-ondertekend door:
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op iBestuur.