"Is een sensordata verordening nodig?"
Gepubliceerd op: 2019-02-05
Door: Milo van der Linden
Leestijd ongeveer 7 minuten

Afgelopen maandag las ik op Twitter een interessant bericht . Via het bericht kwam ik op de concept sensordataverordening. Omdat het doel van het concept is het stimuleren van de discussie over het concept, wil ik graag de volgende opmerkingen delen. En ik wil jullie allemaal aanraden het concept ook te lezen. Discussiëren jullie mee?

Over de inleiding

In de toelichting van de verordening stelt men dat de verordening zich beperkt tot:

… de bepalingen die specifiek zien op het inwinnen van data in de openbare ruimte.

Laat ik voorop stellen dat ik helemaal achter het waarborgen van privacy sta. Dit betekent dat ik sensoren die ongevraagd privacy gevoelige gegevens vastleggen afkeur. Ik vind het jammer dat in de inleiding geen verwijzing wordt gemaakt naar de AVG/GDPR, sterker, in het hele concept is geen verwijzing naar deze wet, alleen een naar “de Wet bescherming persoonsgegevens”, de Wbp, die niet meer bestaat. Het lijkt me dat dit dus allereerst dient te worden aangepast.

Deze waarnemingen kunnen van diverse aard zijn, zoals: geluid, licht, temperatuur, luchtdruk, niveau, nabijheid, hoeveelheid fijnstof in de lucht, beweging, afstand en verplaatsing.

Eerder in de inleiding staat

Dit met het oog de behartiging van de algemene belangen die daarbij op het spel staan, waaronder het belang van burgers te weten welke data in hun gemeente door wie ingewonnen worden als ze zich in de openbare ruimte begeven.

ik kan persoonlijk slecht bepalen welk belang van de burger in het geding zou kunnen zijn wanneer een sensor bijvoorbeeld de hoeveelheid fijnstof of de luchtdruk meet? Zou het niet veel relevanter zijn om aan te geven welke belangen wel en niet in het geding kunnen komen zodat duidelijker wordt waarom een verordening nodig is?

De verordening heeft tot doel het inwinnen van data door middel van sensoren in het gemeentelijk territoir transparant en beheersbaar te maken.

Mijn vraag op deze stelling is; Transparant voor wie? Krijgen wij, de burgers straks ongelimiteerd toegang tot het sensorregister als bij een basisregistratie? En indien niet, en alleen “bestuursorganen” krijgen toegang, wat willen en mogen die bestuursorganen daar dan mee doen?

Ik vind de inleiding op dit moment vaag, hiermee is in mijn ogen het genoemde doel niet te legitimeren.

Over de Concept tekst met artikelsgewijze toelichting

Ik heb een paar zaken uitgelicht uit de Concept tekst.

Artikel 1:1.d sensordata: digitale informatie ingewonnen door een sensor.

Ik heb moeite met deze beknopte definitie. Stel, je sensor heeft een microfoon, deze neemt bijvoorbeeld gesprekken waar. Deze gesprekken worden echter niet vastgelegd, maar enkel gebruikt om de intensiteit (dB) van geluid door te geven aan een centrale opslag. Fragment, intensiteit of opgeslagen intensiteit, welk van deze vormen van “digitale informatie” is nu de sensordata? Alles? Of alleen de opgeslagen data?

Artikel 1:1.e. inwinnen: het verzamelen, vastleggen en bewaren van sensordata;

Inwinnen in de traditionele vorm, door mensen, had altijd verschillende vormen van bewaren, b.v. van veldboek naar verwerkingscomputer naar centrale databank. Maar wat als een sensor data verzamelt, interpreteert en direct, zonder deze zelf te bewaren, doorstuurt naar een centrale opslag? Kunnen we dan nog wel spreken van inwinnen? Of is hier een nieuwe term nodig omdat het ook nog eens over verscheidene dimensies en “houdbaarheid” van gegevens betreft?

Mobiele sensoren — denk daarbij aan voertuigen van Cyclomedia en Google Maps of de satellieten die rond de aarde zweven — zijn uitgesloten van deze Handreiking om de simpele reden dat ze tal van extra juridische vragen oproepen over competentie en praktische uitvoerbaarheid.

Ik zie ik een ‘gat’ in de verordening. Wat is vast en wat is mobiel? Als ik een sensor rondjes laat rijden op een lego treintje midden op een marktplein, is het dan een vaste of mobiele sensor? Zijn sensoren eigenlijk wel vast? De meeste sensoren worden tenslotte tijdelijk op een locatie ingezet. Tijdelijk variërend van 1 seconde tot 15 jaar, maar het blijft tijdelijk. Er is dus in mijn ogen een veel duidelijker definitie vereist voor mobiel of vast. En waarom worden juist op deze uitzondering twee bedrijven genoemd? Welke afspraken met onze overheid heeft Google bijvoorbeeld dat ze momenteel al in onze ruimte zeer gevoelige gegevens vastlegt? Ok, ze moeten kentekens van voertuigen en gezichten onherkenbaar maken op de publiek zichtbare Google producten, maar wil dit ook zeggen dat onze gezichten en kentekens niet in de databanken van Google worden vastgelegd? Is het niet juist belangrijk hier ook duidelijkheid over te verschaffen en deze zaken mee te nemen in de verordening?

Artikel 1:3 Meldingsplicht 1. Het is verboden om sensordata in te winnen in de openbare ruimte zonder dat de verantwoordelijke daaraan voorafgaand opgave daarvan gedaan heeft in het sensorregister.

of

Artikel 1:3 Vergunningsplicht 1. Het is verboden om sensordata in te winnen in de openbare ruimte zonder daaraan voorafgaand een vergunning te hebben ontvangen van het college. 2._ Het college kan bij de verlening van de vergunning nadere voorwaarden stellen betreffende de aard en duur van de inwinning van de sensordata alsmede regels betreffende rechten op, en gebruik van de ingewonnen data.

En hier gaat het in mijn ogen, zeker gelet op de huidige definitie van welke gegevens sensoren waarnemen, doorgeven en centraal laten opslaan, mis. Stel je voor, je bent journalist. Je hebt te horen gekregen dat een fabriek een bepaalde stof uitstoot en wilt gedurende een week een aantal sensoren plaatsen om je berichtgeving te kunnen staven. Een aantal voorbeelden:

Ik vind dat met name bij dit artikel kritisch moet worden stilgestaan.

Artikel 1:4

Algemeen kan worden gesteld dat de verantwoordelijke hier een andere rol krijgt dan in de definitie aangegeven.

Artikel 1:5

Punt 5 praat over “openbaar” en “herbruikbaar” terwijl onder lid 3 de persoonsgegevens van de verantwoordelijke (onjuist gebruikt ten opzichte van de definitie) worden gevraagd.

Conclusie

Ik vraag mijn dus af:

Biedt een door de overheid beheerd sensorregister “transparantie” aan ons, de burgers, zodat wij onze omgeving en de overheid kunnen controleren? Of wordt dit een register ten behoeve van de registratie?

Het doel van de verordening en het bijbehorende register is in mijn ogen vaag en onvoldoende legitimerend. Zeker bij artikel 1:3 vraag ik mij af of dit de autonomie en de zelfredzaamheid van ons, de burgers en van de journalistiek in het bijzonder niet aantast. Mogen we straks nog wel meten?

Ik vind het belangrijk dat het doel wordt gelegitimeerd. In mijn ogen kunnen we daarna pas verder praten over de verordening.

3000+
community leden
in Nederland
200+
wekelijks actieve leden
in Nederland

Praat mee op Slack